پایتون یک زبان برنامه نویسی سطح بالا تفسیر شده برای برنامه نویسی عمومی است. این زبان دارای یک فلسفه طراحی است که بر خواندن کد، به خصوص با استفاده از فضای خالی مهم استوار است. Python دارای یک سیستم نوع پویا و مدیریت حافظه خودکار است و پارادایم های چندگانه برنامه نویسی را پشتیبانی می کند. مفسر پایتون برای بسیاری از سیستم عامل ها در دسترس است.
به بیان فنی، «پایتون» (Python) یک زبان برنامهنویسی «شیگرا» (Object-Oriented) و «سطح بالا» (High-Level) با «معناشناسی» (Semantic) پویای یکپارچه شده برای وب و ساخت و توسعه «نرمافزارهای کاربردی» (Application software) است. این زبان برنامهنویسی در زمینه «توسعه سریع نرمافزارهای کاربردی» (Rapid Application Development) دارای جذابیت بالایی محسوب میشود زیرا دارای «انواع پویا» (Dynamic Types) و «انقیاددهنده پویا» (Dynamic Binding) است.
پایتون، زبان برنامهنویسی نسبتا سادهای محسوب میشود که یادگیری آن به دلیل دارا بودن «نحو» یکتایی که بر قابلیت خوانایی تمرکز و تاکید دارد آسان است. خواندن و ترجمه کدهای نوشته شده به زبان برنامهنویسی پایتون نسبت به دیگر زبانها برای «توسعهدهندگان» (Developers) سادهتر محسوب میشود. این موضوع به نوبه خود هزینههای نگهداری و توسعه برنامههای نوشته شده به این زبان را کاهش میدهد زیرا امکان همکاری تیمها بدون مواجهه با موانع زبانی و وجود تجربیات کاری متفاوت در میان اعضای تیم را به دست میدهد.
علاوه بر این، پایتون از «ماژولها» (modules) و «بستهها» (packages) استفاده میکند، بدین معنا که برنامههای این زبان قابل طراحی به سبک «ماژولار» (modular) هستند و کدهای نوشته شده در یک پروژه در پروژههای گوناگون دیگر نیز قابل استفاده مجدد محسوب میشوند. هنگامی که کاربری ماژول یا بسته مورد نیاز خود را توسعه داد، خودش یا دیگر علاقمندان (در صورتی که کد در اختیار عموم قرار بگیرد) میتوانند آن را برای استفاده در دیگر پروژهها گسترش دهند. «ایمپورت» (Import) و «اکسپورت» (Export) کردن این ماژولها نیز کار آسانی است.
زبان برنامهنویسی پایتون در سال ۱۹۹۱ میلادی توسط یک برنامهنویس هلندی بهنام خیدو فان روسوم (Guido van Rossum) ایجاد شد، این زبان با قابلیتهای فراوان و شگفتانگیزی که دارد تحولی در دنیای برنامهنویسی بهوجود آورده است، از توسعهی برنامههای تحت وب گرفته تا ایجاد بازیهای رایانهای!
در سالهای اخیر، پایتون مورد توجه بسیاری از برنامهنویسان بوده و روز به روز بر تعداد آنها افزوده میشود، هرچند هنوز در ایران هنوز جایگاه خود را پیدا نکرده است، ولی میتوان آیندهی روشنی برای آن تصور کرد، زیرا کاربردهای فراوانی داشته و در برنامهنویسی بسیاری از وبسایتهای معتبر مورد استفاده قرار گرفته است.
پایتون یک زبان اسکریپتی است که کدهای آن در پلتفرم های لینوکس، ویندوز، مکینتاش، سیستم عاملهای موبایل و حتی پلیاستیشن قابل اجراست و بهدلیل قابلیتهای فراوانی که دارد، به یکی از زبانهای مورد علاقهی برنامهنویسان وب تبدیل شده و شرکتهای بزرگی مثل گوگل، یاهو، اینستاگرام، ناسا، یوتیوب و… در سطح بالایی در حال استفاده از آن هستند.
اولین و مهمترین ویژگی این زبان «سادگی و آسانی» آن می باشد. این ویژگی آموزش پایتون را به یکی از بهترین گزینه ها برای انتخاب کسانی تبدیل کرده است که قصد دارند برای اولین بار به آموزش برنامه نویسی بپردازند. پایتون را خیلی سریع می توانید یاد بگیرید و به سرعت کدنویسی را با آن شروع کنید. اما اشتباه نکنید، سادگی پایتون به معنای ضعیف بودن آن نیست، بلکه python یک زبان برنامه نویسی مفسری، چندمنظوره و سطح بالاست که از شی گرایی و برنامه نویسی ساختار یافته به طور کامل پشتیبانی می کند.
از این زبان برنامه نویسی به طور گسترده در دنیا استفاده میشود و برای آن فرقی نمی کند که هدف شما از استفاده آن ایجاد وب اپلیکیشن و برنامه نویسی دسکتاپ است و یا حتی برنامه نویسی هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی، این زبان به بهترین نحو از عهده تمام آن ها بر خواهد آمد و به جرات میتوان ادعا کرد که در دیگر زمینه های برنامه نویسی شما را تنها نخواهد گذاشت. برای اینکه بدانید که مهمترین ویژگی های پایتون چیست که آن را به چنین زبان قدرتمندی تبدیل کرده است، باید با ساختار آن آشنا شوید.
پایتون زبانی قدرتمند و منعطف است که ساختاری بسیار منظم و کدنویسی در آن بسیار راحت است. این زبان برنامه نویسی تمرکز زیادی روی خوانایی کدها دارد، به طوری که هر کسی میتواند به راحتی کدهای این زبان را بخواند و با آن ارتباط برقرار کند. همانطور که اشاره شد، پایتون از انواع روشهای برنامه نویسی مثل پروسهای، تابعی و البته شیء گرایی پشتیبانی میکند. همین مورد باعث شده که در پروژههای بزرگ و حساس روی پایتون حساب باز کنند.
مفسری بودن این زبان یعنی کدهای پایتون خط به خط توسط مفسر ترجمه میشوند. مفسر پایتون برای سیستم عامل های مختلف وجود دارد. وظیفه این مفسر تبدیل کدهای پایتون به زبان ماشین و سپس اجرای آن ها است. بسیاری از توزیعهای لینوکس به طور پیشفرض پایتون و مفسر آن را دارند و شما بدون نیاز به انجام هیچ اقدامی میتوانید کدنویسی را در این سیستم عامل شروع کنید. همچنین فایل نصبی نسخه ویندوز و سیستم عامل مک هم از سایت پایتون قابل دانلود است.
هر نرم افزار یا ابزار جدید که معرفی میشود، برای انتشار از یک پروانه یا مجوز (License) استفاده میکند. این مجوزها ماهیت برنامه را مشخص میکنند و به بقیه نشان میدهند که چطور باید از نرم افزار استفاده کرد. مثلا نرم افزارهای آزاد ۴ سطح آزادی را به برنامه نویس تضمین میدهند و لایسنس GPL این چهار سطح را در خود جا داده است. ۴ سطح آزادی که نرم افزارهای آزاد باید از آن پیروی کنند عبارتند از:
پایتون تحت پروانه اختصاصی خودش به نام PSFL یا Python Software Foundation License منتشر میشود. این مجوز کاملا مشابه مجوز GPL است، اما در بند چهارم سختگیری کمتری برای بازنشر نرم افزارها در نظر گرفته است. به همین دلیل توسعه دهندگان به راحتی برای این زبان کتابخانه های زیادی طراحی کرده اند و به لطف آنها پایتون کتابخانههای مشهوری دارد که در توسعه و پیشرفت آن نقش مهمی ایفا کردند. این کتابخانهها بودند که پایتون را محبوبتر کرده و پای این زبان را به حوزههای مختلفی مثل طراحی سایت، طراحی اپلیکیشن، هوش مصنوعی و داده کاوی باز کردند.
جنگو یک چارچوب (یا پلتفرم) سطح بالا برای برنامهنویسی وب در پایتون محسوب میشود که امکان «توسعه سریع» (Rapid Development) و طراحی عملگرا از برنامههای کاربردی تحت وب را برای برنامهنویسان و توسعهدهندگان فراهم میآورد. کتابخانه جنگو به کاربران اجازه میدهد تا با کد نویسی کمتر، برنامههای کاربردی به مراتب بهتری را با سرعت بیشتری تولید کنند.
همانطور که پیش از این نیز اشاره شد، کتابخانه Django یک پلتفرم جهت توسعه برنامههای کاربردی تحت وب در زبان پایتون به شمار میرود و به مانند بیشتر پلتفرمهای مدرن، از معماری MVC پشتیبانی میکند. بنابراین ابتدا مفهوم معماری «مدل-نمایش-کنترلگر» (Model-View-Controller | MVC) بررسی میشود. سپس، مدل خاص جنگو برای پیادهسازی معماری MVC، که با نام MVT (معماری Model-View-Template) شناخته میشود، مورد بررسی قرار میگیرد.
فصل اول (رایگان)